Sağlık ve Bilişimde Objektif Haber

  English

Gaziantep Av. Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi

Geçmişin ayak izleri, Gaziantep’in her köşesinde otantik figürleriyle karşınıza dikiliveriyor. Bazen geleneksel mutfağının lezzetlerini tattığınız tarih ile bezenmiş mistik bir restoranda, bazen de yaşlı dar bir sokağın arasından tüm heybetiyle göz kırpan taştan bir yapının lal olmuş bedeninde. İnsanların hayat hikayelerini; üzüntülerini, sevinçlerini, sevdalarını ve dillere destan kahramanlıklarını koynunda saklayıp eskiye yaslanan, ama eskimeyen bir kent Ayıntab. Dülük bölgesinde başlayan yerleşim serüveni, ticaret yollarının kavşağındaki stratejik konumuyla her zaman önemli bir yerleşim yeri olarak süregelmiş. Ayıntab adının değişmesi ile bugünkü adını almış Antep. Şehir ile özdeşleşen, yuvarlak bir dağ üzerinde inşa edilen Kale ve civarındaki eski yerleşimlerin mahsenlerinden kaleye çıkan dehlizler, şehrin savunmasına güç katmış. Her dehliz, şehrin gerçek sahiplerinin akıl ve cesaretine açılmış. Ve nasıl açıldıysa kapılar, öyle kapanmış yüzlerine, şehire kem gözle bakanlara.

            Av. Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi’nin yeniden yapılanma ve modernize olma çalışmaları  hakkında bilgi almak için Başhekim Op. Dr. Ali Fincan ile görüştük;

 

            Göreve geldiğiniz tarihten bugüne kadar hastanenizde gerçekleşen teknolojik ve fiziksel yeniliklerden, hayata geçen ilklerden  söz eder misiniz?

 

            Hastanemizde ekip olarak yaptığımız çalışmalarda zaman zaman görev değişiklikleri olsa da çekirdek kadromuz hep aynı kaldı. Zaman içinde profesyonel nitelik kazanan yönetim kadromuzla Güneydoğu’nun en büyük bölge hastanesi olan hastanemizde bir yandan yeniden yapılanma   çalışmalarımızı sürdürürken diğer yandan binlerce poliklinik ile hastalarımıza en iyi hizmeti verme gayretini taşıdık, taşıyoruz.  Geçen 6–7 yıllık süreyi göz önünde bulunduracak olursak yaptığımız yenilikleri ve iyileştirmeleri; Hastane Bilgi Yönetim Sistemi kurulması, Koroner Yoğun Bakım Ünitesi, Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesi, Yanık Merkezi, Hiperbarik Oksijen Tedavi Merkezi, Kardiyovasküler Cerrahi Merkezi, Endoskopi merkezi, Uyku Laboratuvarı gibi tıbbi ünitelerin kurulması veya geliştirilmesi  olarak sayabiliriz.

            Bu yenilikler içinde özellikle bazılarını vurgulamak gerekirse; bölgenin en büyük Genel Yoğun Bakım Ünitesinin, KVC ve Türkiye'nin en büyük Yanık ve Tedavi Merkezi gibi birçok modern ünitenin bölgemize kazandırılmasının yanı sıra devlet hastaneleri içinde bölgemizdeki tek Uyku Merkezini hayata geçirmenin mutluluğunu yaşadık. Kardiyoloji Servisini MI'de ilk başvuru merkezi haline getirdik. 2010 yılında Türk Kardiyoloji Derneği'nin ’'Stent For Life'' projesi kapsamında hastanemiz ilimizde akut miyokard infarktüsü için primer anjioplasti merkezi olması planlandı.

 

            Hastanemiz, Bakanlığımızın hastaneleri yeniden yapılandırma çalışmalarında A2 hastane oldu. 2003 yılından beri KETEM (Kanser erken teşhis ve tarama ve eğitim merkezi) faaliyetlerimizi başarı ile yürütüyoruz. 2008 yılından itiaren toplum tabanlı taramalara  da geçtik. MR ve Tomografi’de hizmet alımı yaparak bölgenin en, güçlü Radyoloji Servisini kurduk. 16 kesitli tomografi cihazımızla her ay ortalama 3 bin hastaya hizmet sunuyoruz. Bütün istemler aynı gün çekilerek, hastalarımızı bekletmeden en iyi hizmeti sağlamaya çalışıyoruz.

 

            Hastanemiz sadece şehrimize değil yakın çevreye de (Kahramanmaraş, Kilis, Adıyaman, Şanlıurfa illeri ve bu illerin ilçeleri) sağlık hizmeti sunan ve üçüncü basamak sağlık kurumlarından önce hastanın gideceği en son sağlık kurumu haline geldi. Hastanemiz eğitim ve araştırma hastanesi olmamasına karşı bu düzeydeki pek çok devlet hastanesinde yapılamayan hizmetleri halkımıza sunuyor. Yeni hekimlerle güçlendirdiğimiz Plastik ve Rekonstruktif Cerrahi bölümü, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bedeli ödenmeyen ve hastaların Özel Sağlık Kurumlarında kendi imkanları ile bedelini karşılayamadıkları estetik cerrahi operasyonlarını, talimat fiyatlarını baz alarak gerçekleştiriyor.

 

            Hastanenizin 2010 ve 2011 yılı için sağlık alanında belirlediği stratejik öncelikleri nelerdir? Bilindiği gibi Gaziantep Sağlık Turizmi Merkezi olarak belirlenen iller arasında. Bölgede sağlık turizmi açısından bir cazibe merkezi olabilmesi için yapılan çalışmalar nelerdir?

 

            Hekim ve sağlık personeli sayısının hızla arttığı Gaziantep’te, sağlık kuruluşlarının yaptığı yatırımlar sayesinde hastane yatak sayısında, verilen hizmetlerin çeşitliliğinde ve kalitesinde önemli artış oldu. Şehrimizdeki sağlık alanında yapılan önemli yatırımlar “Bölge Sağlık Cazibe Merkezi” olarak belirlenen iller arasına girmesine, sağlık turizminin önem kazanmasına yol açtı. Artık Şehrimize hasta akını komşu ülkelerden de gelmeye başladı. Sağlık Bakanlığımız ile komşu ülkemiz Suriye Sağlık Bakanlığı arasında  yürütülen   sağlık  konusundaki işbirliği çalışmaları konusunda Sağlık Bakanlığımızı Koordinatör olarak temsil ediyorum. İşbirliği konusundaki çalışmalarımız devam ederken  hastanemizi de bu işbirliğine hazır hale getiriyoruz.

 

            Hastane yönetimi açısından bilgi sisteminin önemi nedir? Katkıları neler olmuştur?

 

            Günümüzde bilginin gücünü inkar edemeyiz. Yönetim olarak karar alırken veri ambarından elde ettiğimiz bilgiler ışığında karar almamız kaçınılmazdır. Veri tabanında sakladığımız bilgiler karar alma süreçlerimizde bizlere kurumumuzun yönetiminde önemli bir destek sağlıyor; Karar alma aşamasında istatistiklerin önemi aşikardır. Bizler de sıklıkla istatistik alarak bunları yorumlamakta ve kararlarımızda göz önünde bulundurmaktayız. Çözüm HBYS'den aldığımız istatistiksel bilgiler ve raporlar kurumumuzun başta mali durumu olmak üzere güncel durumu hakkında bilgi sunuyor. Hangi birimlere yatırım yapmamız veya yapmamamız gerektiği konusundaki kararlarımıza analiz desteği sağlıyor. Her türlü verinin elektronik olarak bilgiye dönüştürülmesi sayesinde istediğimiz anda istediğimiz bilgiye ulaşabilmemiz, kurumumuz gibi büyük sağlık kurumlarının yönetilmesinde büyük avantaj sağlıyor.

 

 

            Hastanenin bilgi sisteminin yönetime katkılarını öğrenmek için Başhekim Yrd. Dr. Uğur Gören Gönenç ile görüştük;


            Hastane bilgi yönetim sisteminizin hastaneniz açısından en kritik özelliği ve katkısı nedir?

 

            Hastanemize acil servis ile birlikte günde ortalama 5 bin hasta müracaat ediyor. Hastanemizin bölge hastanesi konumunda çalışması, günde ortalama bin acil hastaya bakılması acil servisimizi de bölge acil servisi gibi yoğun bir çalışmaya sevk ediyor. Günün 24 saati nöbet esasına göre 15'e yakın hekimimizin bulunması, diğer branşlarda da  tutulan icap nöbetleri ile birlikte birçok üniversite ve eğitim hastanesinden daha fazla ve daha yoğun hizmetin verilmesine vesile oluyor.

            İlimiz çevresinde yaşanan trafik kazaları, yüksekten düşme, yaralanma, ilaç içme, intihara teşebbüs, zehirlenme vb sebeplerden dolayı hastanemiz hasta akınına uğruyor. Bunda hastanemizin sunduğu hizmetin kalitesinin oluşturduğu çekim kuvvetinin, yanında merkezi bir konumda yer almamızın da etkisi var elbette.

 

            Hastanemiz uzun yıllardan beri bölgemizde ??en çok tercih edilen ve en çok memnun kalınan hastane?? unvanını taşıyor. Birçok ilkleri hayata geçirdiğimiz kurumumuzun hizmet merkezlerinde modern teknoloji ürünü cihazları ve sistemleri kullanıyoruz. Bu merkezlerimizde konusunda uzman hekimlerimiz, hemşirelerimiz ve personel arkadaşlarımız hizmet veriyor; MR?da modern cihazlarla 24 saat kesintisiz hizmet üretiyoruz. Yoğun bakım ünitemiz, Acil Servisimiz yine 24 saat hizmet veriyor. KETEM, Yanık Merkezi, Hematoloji, Psikiyatri, Romatoloji ve diğer kliniklerimizde, Enfeksiyon Kontrol Komitemizde, Sağlık Kurulumuzda özverili çalışmalarımızı yürütürken, başta Kardiyoloji olmak üzere cerrahi kliniklerimizde önemli operasyonları gerçekleştiriyoruz.

            Giderek daha kontrollü ve daha kompleks hale gelen hasta işlemlerinin ve bir bütün halinde hastanemizin yönetiminin sağlanması için bilgi sistemimizin de modern teknolojik yenilikleri içeren, gelişen ihtiyaçlara cevap verebilecek bir yapıda olması gerekiyor. Günümüzde bilgi teknolojilerinin ve sistemlerin desteği olmadan kaliteli bir sağlık hizmeti yürütmek neredeyse imkansız. Bu anlamda, veriye doğru ve zamanında ulaşmak, en kritik noktadır, doğru teşhis ve tedavi açısından da  kaçınılmazdır.

 

            Bilgi sistemimiz aracılığıyla hastanın geçmiş ve güncel sağlık kayıtları ile birlikte hastanemizin de her türlü istatistiksel ve güncel durum bilgilerine ulaşmamız, daha kontrollü ve hızlı hastane yönetimini sağladı. Hastanemiz üst yönetiminin kaliteye verdiği değer çalışanların ve hastaların memnuniyeti ile sonuçlandı. ISO-EN 9000/2001 belgesi sahibi hastanemizin yürüttüğü kalite çalışmalarına katkı sağladı. Çözüm Kalite Yönetim Modülü sayesinde işlemlerimiz elektronik olarak yürütüldü. Dijital Evrak kayıt işlemleri takip işlemlerimizi kolaylaştırdı. Özellikle MKYS ie Medula entegrasyonları karar alma süreçlerimizde ve bunları hayata geçirme aşamalarında bize yardımcı oldu. 

 

            Bilgi yönetim sistemi ile ilgili ayrıntılı bilgi almak amacıyla bilgi işlemden sorumlu Başhekim Yrd. Dr. Ömer Faruk Emre ile görüştük; Sağlık hizmetinin bir parçası haline gelen bilgi işlem biriminde yaptığınız teknolojik  yenilikler nelerdir?

           

Bilgi işlem birimimizin gelişmeleri takip etmesi ve hatta öncülük etmesi konusunda azami gayreti sarf etmekteyiz. Mevcut ana bilgisayar sistemimiz şu anda pek çok kamu hastanesinden daha üstün özelliklerde yedekli çalışacak şekilde ve sadece server düzeyinde değil aynı zamanda ağ (network) yedeği sunacak şekilde yapılandırılarak, aktif–aktif çalışma prensibine göre dizayn edildi. 

           

             Hastane Bilgi Yönetim Sisteminizin hastaneniz işleyişine kattığı kazanımlar nelerdir? İş akışı açısından hastanenizde yarattığı değişimler varsa nelerdir?

 

            Bilgiye ulaşma ne kadar kolay olursa bunu kullanma şansınız da o kadar fazla olur. Kullanılmayan bilginin bir önemi yoktur. Hastanemizde hastalarımızın yönlendirildiği laboratuar ve görüntüleme birimleri istatistikleri kullanılarak poliklinik odalarımızın yerleşimleri, yatak doluluk oranları ve yatak devir hızları ile servis yerleşimleri ve yatak sayıları, cihaz kullanım istatistikleri ile cihaz ihtiyaç veya fazlalıkları gibi yorumlara ulaşabiliyoruz. 

 

            Hastanemize başvuran hastaların anlık tıbbi kayıtlarının yanında geçmiş bilgilerine de ulaşabilmek hekimin hastası hakkında doğru karar vermesi açısından önem taşıyor. Hastalara tahakkuk eden ücretleri, sosyal güvenlik bilgileri gibi tüm mali kayıtları HBYS (Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) tarafından saklanıyor, gerekli işlemleri yapılabiliyor. Her zaman ulaşılması gereken eski kayıtlar mali açıdan da ayrı bir önem taşıyor. Hastanede çalışan personelin özlük haklarının takibi ve maaş, ek ödeme ve benzeri ödemelerin takibi de HBYS aracılığıyla yapılıyor. Bu konularda da geçmiş bilgilere ulaşmak önem taşıyor. Hastanede hizmetlerin sağlanması sırasında kullanılacak her türlü malzemenin tedariki ve kullanılması da HBYS aracılığıyla takip ediliyor.

 

            Veriyi yönetmek, denetlemek ve karar desteğinde anlamlı bilgilere dönüştürmek adına bilgi sistemlerinin geldiği aşama nedir?

 

            Önemli olan saklanması için ne kadar, ne tür bilgiyi sisteme verdiğinizdir. Geri dönüşünü istediğiniz, ham veya program aracılığı ile işlenmiş her türlü verinin sistemde tutuluyor olmasının daha önceden planlanmış olması gerekmektedir. Günümüzde kamu hastaneleri tarafından kullanılan HBYS programlarının tümü Sağlık Bakanlığı?nın istediği verileri sağlamak zorundadır. Bu en alt düzeydir. Hastane yönetimi olarak daha üst düzeylere çıkmak isterseniz ne istediğinizi bilmeniz, firmanıza aktarmanız ve firmanızın da bu istekleri programa yansıtması gerekecektir. İstatistik programları ile entegrasyon da yakın zamanda programlarda bulunması gereken unsurlardan olacaktır.

 

            Hastanenin idari ve mali konularında bilgi almak için Hastane Müdürü Mustafa Polat ile görüştük; Kaynak planlama ve yönetimi açısından, bilgi yönetim sisteminin yönetsel olarak kazandırdıkları kolaylıklardan söz edebilir miyiz?

 

            Bilginin elektronik ortamda tutulması kolaylıkla ulaşılabilmesi, mali işlemlerin hatasız yapılabilmesinin oluşturduğu yönetsel kolaylıklar arasında önemli kalemlerden birisi de işin mali yönünün kolayca yönetilebilmesidir. Hastanemizin gelir-gider dengesinin kontrol edilmesi ve elde edilen veriler ile sağlam bir planlamanın yapılması çok önemlidir. Her şeyden önce, gelir kayıplarına yol açacak, takip edilemeyen mali yöndeki kayıtların sisteme dahil edilmesi gerekir.

            Bu noktada, hastane üst yönetimimizin kararlığı, Bakanlığımızın aynı amaç için zorunlu hale getirdiği birtakım önlemler ve uygulamaları ve bu uygulamalara entegre çalışan bilgi sistemimiz sayesinde önemli mesafeler katettik; Hastanemizin mali kayıplarını en az seviyeye indirerek verimliliği artırdık. Bilgi sistemimizden elde ettiğimiz veriler doğrultusunda gelir artıracak, kayıpları azaltacak planlamalarımızı yaptık.  

 

            Çözüm Personel Takip Sistemi ile personelimizin, maaş, özlük vb bilgilerinin yanında giriş-çıkış saatlerini, mesai, izinlerini vb takiplerini sistem üzerinden yaptık. Personelimizin maaş ödeme ve ek ödeme işlemlerini bilgi sistemimiz aracılığıyla yaptık. Personelimize verdiğimiz RFID çipli personel tanıtım kartları ve kart okuyucular ile personelimizi görevli oldukları bölümlerde yetkilendirerek, yetkisi dahilinde hastane içindeki hareketlerini kontrol ettik.

 

            Hastanenin HBYS kurulum sürecinde yer alan proje sorumlusu Okan Küçükersan  ile görüştük.

 

            Kurulum sürecinde en çok önem verdiğimiz konulardan birisi data aktarımı oldu. Bazı firmaların data aktarımını önemsemediklerini, birçok yerde de yapmadıklarına tanık olmuştuk. Her firma değişikliğinde bilgi işlem ünitesinde bilgisayarlarda ya da disklerde saklanan ve ulaşılması çok güç olan dataların bilgi yönetim sürecinin sağlıklılığı açısından ne anlama geldiğini iyi biliyorduk.

 

 

            Öngörüldüğü tarihte, öngörüldüğü şekilde dataları bir hafta sonu teslim alarak hafta başı hasta kaydını ve diğer işlemleri yapmaya başladık. Aylar sonra hastaneyi ziyaret ettiğimde hastanede rutin inceleme yapan görevlilerin bizden önceki dönemlere ait istatistikleri istemesi ve sorunsuz bir şekilde sunmamız bu çabalarımızın ne kadar doğru olduğunu gösterdi. 

            Geçiş aşamasında elbette bir adaptasyon süreci yaşadık. Bu süreçte alışkanlıkların yarattığı direnç, olumsuz etkiler de üretti. Önceki sistemdeki  manuel yapılan işlemler, vizit puanlarının manuel olarak kaydedilmiş olması vb uygulamalar, sistemimizin maaş hesaplamasında gereksiz efor sarf etmemize yol açtı.

            Kullanıcıların alışkanlıkları çerçevesinde şekillenen direnci etkisiz hale getirmede hastane yönetimimizin çok önemli katkıları oldu. Aynı direnci, hastanelerin yıllar önce HBYS’ye geçiş sürecinde de yaşamıştık. Manuel işlem yapmaya alışmış olan kullanıcılar ilk etapta bilgisayar sistemine direnç göstermişlerdi. Protokol defterlerini kaldırmak istemeyen yöneticilere, manuel olarak maaş hesaplamak isteyen kullanıcılara tanık olmuştuk.

            İkinci olarak hastanenin gelir-gider kontrollerinin yapılması ve kaçakların önlenebilmesi bizim açımızdan çok önemliydi. Özellikle Otomatik Fatura Sistemi’miz sayesinde, kayıtları sorunsuz olan faturaları otomatik olarak hazırlayarak fatura birimimizdeki personelimizin işlerini kolaylaştırdık.

            Sistemi devraldığımız tarihe denk gelen 2009 yılının Ağustos ayı itibariyle hastanemiz 4664 TL fatura keserken bu sayı 2010 yılının Mayıs ayı itibariyle 6325 TL’ya yükselmiş durumda. Üstelik devraldığımız süreçten sonra devlet ve üniversite hastanelerinin iş yüklerini hafifletmek için çıkarılan katkı payı uygulaması nedeniyle hastalarımızın bir kısmının birinci basamak sağlık kuruluşlarına yönelmesine rağmen.

 

(22.06.2010)