Antik Karya bölgesinin en eski yerleşimlerinden biri olan Muğla, bilinen tarihi boyunca başlangıçta Anadolu'nun yerli halkı Karyalıların, ardından kısmen ve kısa dönemler halinde Mısır, Asur ve İskit işgallerinin, zamanla da özellikle kıyılarda Helenistik kolonizasyon hareketinin egemenliği altında kalmış. Önce Medler, daha sonra Persler Muğla'yı idareleri altında almışlar ve bölgeyi bir satrap (Persler'de Vali) aracılığıyla yönetmişler.

            'Karya' isminin bölgeye MÖ 3400 yıllarında gelen kavimlere önderlik etmiş 'Kar' isimli bir komutandan geldiğine inanılmaktadır. Bölge çağlar boyunca Karya olarak anılmış, ve kuzeyde Söke, Aydın, Nazilli üzerinden başlayıp güneyde Dalaman çayının denize döküldüğü yerde biten Karya bölgesi, kuzeyinde Lidyalılar'ın, güneyinde Likyalılar'ın ve Anadolu içlerinde de Frigyalılar'ın hüküm sürdüğü bölgelere komşu olmuş.

            Knidos (Datça yarımadasının ucu) ve Halikarnas (Bodrum) ile başlayan Helen kolonizasyonu ile zamanla Daldala (Dalaman), Stratonikea (Yatağan Eskihisar), Nakrasa (Karakuyu), Akassos (Bozüyük) ve Fethiye çevresinde de Telmessos, Xantos (Kınık), Patara (Minare) ve Tlos (Eşen) kentleri kurulmuş. Muğla Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi hakkında bilgi almak üzere; Başhekim Prof Dr. Gürsoy Doğan ile bir söyleşi gerçekleştirdik.

            Biraz kendinizden ve hastanenizden bahsedebilir misiniz?

            1988 yılında Cumhuriyet Üniversitesi'nde yüksek lisansımı tamamlamamın ardından, 1997 yılında Yrd. Doçent, 2000 yılında Doçent, 2009 yılında da Profesörlük unvanı aldım ve Muğla Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dermatoloji Ana bilim dalında görev yapmakta iken 29.05.2012 tarihinde hastanemizde başhekimlik görevine başladım.

            Hastaneniz hakkında rakamsal verilerden söz edebilir misiniz?

            1927 yılında il merkezinde özel idareye bağlı olarak 50 yatak kapasitesi ile hizmete başlamıştır. 1940 yılın da Guraba Hastanesi adıyla 20 yataklı olarak faaliyet göstermiştir. Daha sonra adı Memleket Hastanesi olarak değiştirilmiştir. Yeni yapılan ve halen A Blok olarak hizmet veren yapı 1948 yılında tamamlanmıştır. Memleket Hastanesi 1954 yılında Muğla Devlet Hastanesi adını alarak Sağlık Bakanlığı’na bağlanmıştır.

            1961 yılında merkez bina tamamlanarak 175 yatak kapasitesine çıkarılmış olup, 1981 yılında Doğumevi olarak planlanan binanın ihtiyaca binaen hastanemize devredilmesiyle yatak kapasitesi 250'ye çıkarılmıştır. 1994 yılında Hastanemiz Başhekimliğinin teklifi ve Sağlık Bakanlığımızın onayı ile 400 yatak kapasitesine çıkarılmıştır. 400 yatak kapasitesi ile hizmet vermekte olan hastanemiz 3 ana binadan oluşmakta ve birbirleriyle köprü ile bağlı durumdadır. 2006 yılında Menteşe Devlet Hastanesi ile birleşmiştir ve 2011 yılında hastanemiz ise Muğla üniversitesi ile yapılan bir protokol ile Muğla Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi adı altında 501 yatak kapasitesi ile hizmet vermektedir. Şu anki nihai yatak kapasitesi de 501'dir. 30'u üniversiteden, 16'sı pratisyen olmak üzere 150'yi aşkın hekimimiz var. 400 civarında da hemşiremiz mevcut. Toplamda 1200 çalışanımız bulunuyor.

            Hem hastane yöneticisi, hem de bir Prof. Doktor olarak; hastane bilgi yönetim sistemi ve kullanmakta olduğunuz web tabanlı otomasyon sistemi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?

            Otomasyon sistemi zamanında doğru ve sağlıklı bilgiye ulaşabilmek ve yöneticinin karar verebilmesi için önemli bir durum arz etmektedir. Bizlere sık sık yeni düzenlemeler ile ilgili yazılar gelmekte. Bunu bizim adımıza takip edebilecek birisi olursa işlerimiz çok kolaylaşıyor. Ayrıca Dünya'nın neresinde olursanız olun bu yazılıma ulaşabiliyorsunuz. Nerede olursanız olun hastaların tahlil sonuçlarını, röntgen filmlerini inceleyebiliyorsunuz ya da röntgen uzmanıyla telefonda karşılaştırma yapabiliyorsunuz. Kimlik numaraları ile istediğiniz zaman hasta hakkında bilgi sahibi olabiliyorsunuz.

            Hastane içerisinde kağıt kullanımı böylelikle son buluyor. Tasarruf sağlanarak, çevreye de katkıda bulunmuş oluyoruz. Hastane içerisindeki her türlü işlemin elektronik ortamda gerçekleşiyor olması, zaman tasarrufu açısından da son derece büyük bir önem arz etmektedir. Üstelik bunun web tabanlı olması, kurulum gerektirmemesi de en büyük avantajlarından bir tanesi diyebiliriz.

            Daha önce kullandığınız otomasyon sisteminden web tabanlı yazılıma geçiş sürecinde yaşadığınız problemler ya da kaybettiğiniz veriler oldu mu?

Daha Önce kullanmış otomasyon sisteminde büyük bir kısmı web tabanlı idi ancak yeni sistem tamamen web tabanlı bu da şu anlama gelmektedir hastaneyi tek bir yerden yönetmek demektir. Ayrıca bu süreçte önemli bir data kaybına da uğramadık. Verilerimiz sorunsuz bir şekilde yeni sisteme aktarıldı. Tabiki eksiklerimiz var ama her geçen gün daha da iyi oluyor. Yeni bir sisteme geçişte elbette zorluklar oluyor fakat sistemin kullanıcı dostu olması bu uyum sürecini de kolaylaştırmış oluyor.

            Pacs’ı ne kadar zamandır kullanıyorsunuz ve cihazlarla ilgili bilgi verebilir misiniz?

            Daha önce de firmanıza ait PACS sistemi kullanıyorduk ancak HBYS firmamız ile entegre değildi. Yeni sistemde PACS sistemi ile HBYS entegre olarak çalışmaya başladı ve kullanımı daha da kolaylaştırdı. Hastanemizde bulunan röntgen cihazlarımız dijital olup hastanemizde; MR, Tomografi, Mamografi ile radyoloji grafilerinin tamamı çekilmekte ve bütün bunlar PACS sistemine entegre olarak çalışmaktadır. PACS sisteminin kullanılmasının ardından film baskı maliyetlerinde önemli bir azalma oldu. Buna ek olarak hastalar uzun kuyruklarda filmleri teslim almak için beklemek zorunda kalmıyorlar. Hastanın ilgili radyoloji görüntüsü ilgili doktorun bilgisayarına iletiliyor ve doktor görüntü üzerinde işlemlerini gerçekleştirebiliyor. Geriye dönük görüntüler sorgulanıp, karşılaştırma yapılabiliyor ve böylece süreç takibi de mümkün kılınıyor. Doktor diğer doktorlarla aynı görüntü üzerinde mütalaa edip, sonuca bunu yansıtabiliyor.

            Hastanenizde gerçekleştirmek istediğiniz başka projeleriniz var mı?

            Hastanemiz fiziki olarak günümüz koşullarına hitap etmiyor. Bu alanda planlarımız var, çalışmalara başladık. Benden önceki başhekim arkadaşlar da, ben de mevcut şartları iyileştirmek için çabalıyoruz ve elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Yeni bir hastane binasına taşınıp fiziki yetersizliği ortadan kaldırmayı hedefliyoruz. Yakın zamandaki öncül planlarımız arasında bu durum yer almakta ve görüşmelerimiz devam etmekte.

            HBYS’nin kaçakların önlenmesinde ve kırtasiye masraflarına ne gibi faydası oldu?

            Programda konulan kısıtlar kayıpları önlüyor. Özellikle ücretli hastalarda sistem tarafından yapılan uyarı ve yasaklamalar sayesinde kaçaklar önlenir durumda ama kesin rakamlar söylemek için biraz daha zamana ihtiyacımız var. Ayrıca film maliyetleri küçük gibi görünse de toplamda ciddi rakamlara ulaşıyordu. Dijital ortamda filmleri görebilmemiz bizleri bu maliyetten de kurtardı.

            Hangi işlemlerin tamamlandığını, neler yapıldığını fonksiyonel bilgilere ulaşmanın HBYS sayesinde mümkün olduğunu gördük. Bunun daha da fonksiyonel hale gelebileceğine inanıyorum çünkü Sağlık Bakanlığı'nın uygulamaları da gösteriyor ki; MKYS, ÇKYS gibi sistemlerle entegre olabilen ve kendi içinde bunu kullanabilen sistemler yöneticilere böyle bir yapıyı kullanma şansı ve bunun faydalarını görme olanağı sağlıyor.

            Hastanenin  Başhekim Yardımcısı Dr. Cahit Güleryüz ile PACS sistemi ve web tabanlı otomasyon üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.

            Bir hastane yöneticisi olarak hastane bilgi yönetim sistemi hakkındaki düşüncelerinizden bahsedebilir misiniz?

            Hastane bilgi yönetim sistemimiz geçen döneme göre daha iyi. Yaptığımız işler daha hızlandı ve kolaylaştı. Doğru bilgilere zamanında ulaşmak bizler için çok önemli. Hastane Bilgi Yönetim Sistemi sayesinde istediğimiz zaman ihtiyacımız olan bilgiye ulaşabiliyoruz. Ayrıca verilerin doğruluğu bakımından da hiç bir kuşkumuz olmuyor. Bütün bunlar bizlerin işlerini kolaylaştırmakla kalmıyor, hastaların da daha kaliteli hizmet almalarını sağlıyor.

            Hastanemiz  gelirgider yönetimi konusunda da Hastane Bilgi Yönetim Sistemi’nin büyük faydalarını görmektedir. Hastane olarak en çok hangi birimlerden gelir sağladığımızı görebiliyor ve bu bilgiler doğrultusunda geliştirme çalışmaları yapabiliyoruz.

            Pacs sistemi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?

            Pacs sistemini de kullanmaya başladık ve bunun oldukça faydasını gördük. Hastalar ellerinde film ile dolaşmamaya başladı. Ayrıca hasta filmlerini tekrar tekrar görebiliyoruz. Aynı şey yazılım sistemi içinde geçerli. Hem ekonomik açıdan hem de hasta takibi açısından oldukça faydalı.

            PACS sistemi ile maliyet ve zaman açısından avantaj sağlamaktayız. Gerekli gördüğümüz her durumda hastaların filmlerine dijital olarak ulaşabiliyoruz. Ancak klasik arşivleme gibi eskiden kullanılan yöntemler ile saklanan hasta dosyalarına ulaşmak çoğu zaman mümkün olmuyor.

            PACS ile eski filmlere ulaşarak karşılaştırma yapabiliyoruz. Bu, hastalığın tanı ve tedavisinde büyük kolaylık sağlamaktadır.

            Web tabanlı bir otomasyon sistemi kullanıyorsunuz. Türkiyede’ki birçok hastanede de şu anda bu mevcut değil. Web tabanlı otomasyonun diğer otomasyon sistemlerine göre sizce artıları nelerdir ve ne kadarlık bir süreç içinde bütün Türkiye buna geçmek durumunda kalacaktır?

            Bir an önce geçilmesinde fayda var. Ne kadar önce geçerlerse o kadar faydalı olur. Diğer sistemlere göre oldukça gelişmiş. Bizlere zaman ve mekan konusunda özgürlük sağlıyor. İstediğimiz her yerden görevimizi yerine getirmeye devam edebiliyoruz.

            Hastane Müdürü Selahattin KAYA ile görüştük.

            24 yıllık hastane müdürü olarak web tabanlı HBYS’nin masaüstü programlara göre avantajları ve dezavantajları nelerdir?           

            Sağlık alanında veri güvenilirliği ve bilgilere zamanında ulaşabilmek çok önemli. Çünkü bu bilgiler hayat kurtarabilir. Kullandığımız sistemler sayesinde bilgilerimizi güvenli bir şekilde arşivleme imkanı buluyoruz.

            Web tabanlı HBYS bütün bu avantajlara ek olarak çalışma ortamında özgürlük sağlıyor. Biz  2008 den itibaren web tabanlı program kullanıyoruz. Bizim için çok büyük avantajları var. Özellikle kullanıcı açısından artıları çok fazla. Mesela, fatura birimine evden çalışma imkanı sağlıyor. Bizim 17 kilometre uzaklıkta bir semt polikliniğimiz vardı. Oraya hiçbir işlem yapmadan, kablo çekmeden kullanım imkanı sağladı. Bizim için web tabanlı program çok kullanışlı.

            Pacs kullanımı hastanenizde ne aşamada? Pacs’ın maliyet yönünden ne gibi yararları oldu?

            Maliyet yönünden yararları oldu. Film basmaktan ve hastaların kapı önünde film beklemelerinden kurtulduk. Eskiden hastalar hastaneden çıktıktan sonra filmleri çöpe atıyor ya da bir daha ki gelişlerinde filmlerini kaybetmiş oluyorlardı. Filmlere dijital ortamda ulaşabilmemiz, hem hastaları hem de hastaneyi büyük bir yükten kurtardı.   Filmi değerlendirmek çok kolaylaştı. Hekim filmin üzerinde istediği oynamayı yapabiliyor. Rengini açıp kapatabiliyor, büyütebiliyor, küçültebiliyor, göremedikleri yeri inceleyebiliyor. Kısacası manuel olarak yapamayacağımız bütün işlemleri gerçekleştirebiliyorlar.

             Eski radyoloji görüntülerine ulaşılabilmesi hem tanı, hem tedavi açısından çok faydalı olmaktadır. Çünkü sağlık alanında takip çok büyük önem taşıyor.

            Aynı anda tek filmi hem radyoloji uzmanı hem de filmi isteyen uzman inceleyebiliyor. Uzman hekim bulunduğu yerden internet aracılığıyla pacs görüntüsüne bakabiliyor, gerekirse yorumlayıp acildeki pratisyen hekime yönlendirme yapabiliyor.

            Klasik arşivleme yönteminin ortadan kalkmasıyla fiziksel alanda da bir yükten kurtulduk. Arşiv dosyaları büyük yerler işgal ediyor, zaman kayıplarına yol açıyordu. Ayrıca kaybolma, çalınma gibi riskleri de mevcuttu.

            Genel olarak HBYS’nin bir hastaneye katkısı nedir? Hayati bir önem taşımakta mıdır?

            Günümüzde hasta sayılarında ciddi oranda artış söz konusudur. Ayrıca yapılan işlemlerin de daha karmaşık bir hal almasından dolayı Hastane Bilgi Yönetim Sistemi olmadan bir hastanenin sorunsuz bir şekilde yönetilmesi düşünülemez. Bu nedenle HBYS kesinlikle olması gereken bir şey.

            Hasta istatistiklerinin tutulması açısından da HBYS büyük avantaj sağlıyor. Bu bilgiler hem karşılaştırma yapmak açısından hem de rehberlik etmesi bakımından bizlere yardımcı oluyor.

            Özellikle bilgisayar sistemi dediğimiz zaman uğraşmadan araştırma yapabilmek, tek tuşla hasta bilgilerinin tamamının önünüze gelmesi işleri büyük ölçüde kolaylaştırıyor.

            Otokontrolü sağlamak HBYS sayesinde kolaylaşıyor. İhtiyaçlarmızı, kazançlarımızı, giderlerimizi HBYS’nin bizlere sunduğu istatistiksel verilere göre değerlendirebiliyoruz.

            Zayıf ve güçlü yanlarımızı görebiliyor ve kolay bir şekilde raporlama yapabiliyoruz.

            HBYS bana göre çok gerekli bir şey. Kağıdı ortadan kaldırıp bilgisayar sistemine geçilmesini sağlıyor. Bu da hem veri güvenliğini sağlıyor hem de işleri hızlandırıyor.

            Günümüzde artan iş yükünü, teknolojinin bizlere sunduğu yeniliklerle azaltabiliriz. Bu yüzden yeniliklere açık olmalı ve gelişmeleri takip etmeliyiz. Birçoğumuz için eski alışkanlıklardan vazgeçmek kolay olmasa da alışma sürecini atlattıktan sonra herşeyin daha da basitleşeceğini unutmamak gerekir.

            Hastanenin Bilgi İşlem Sorumlusu olan Önay Işıldak ile görüştük.

            Hastanenizde bundan sonra yapmayı düşündüğünüz yenilikler var mı?

            Teknik açıdan şu anda planımız dahilinde gidiyoruz. Mobil uygulamalar çok güzel ve hastane için çok faydalı. iPad’ler, tablet pc’ler ile işlerinizi yönetebilmek büyük kolaylık. Ama hastanemiz şu anda network açısından yetersiz. Hastanenin fiziki şartları yetersiz olduğu için şuanda bu uygulamalara geçmek mümkün gözükmüyor.

            Gelişen teknolojiyle ile birlikte, ihtiyaçlar da o doğrultuda artmaktadır. Her yerden hasta ile ilgili bilgilerine ulaşmak acil durumlarda kesinlikle çok gerekli. İşletim sistemi ve tarayıcı bağımsızlığı her platformda çalışma esnekliği sağlıyor. Hastanelerdeki işlemlerin kısa sürede ve hastaları bekletmeden gerçekleşiyor olması, hem sağlık çalışanları için hem de sağlık hizmetinden yararlanan bireyler için son derece hayati bir önem arz etmektedir. İyi bir sağlık hizmetinden faydalanmak herkesin hakkıdır. Bu da iyi bir hizmet sunan firma ve kişilerle mümkündür ancak. Gelişen teknoloji sayesinde, kurumlar her türlü işlemlerini anında hızlıca ve basitçe çözebilmekteler.

            Hastaneler de yoğun işlemlerin ve iş süreçlerinin olduğu kurumlar. Çözümlerin anında gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Teknolojinin getirdiklerini ve bizlere sağladıklarını elimizden geldiğince kullanma çabasındayız. Yeni trend olan web tabanlı sistemin de bu konuda büyük katkısını görmekteyiz. Aynı doğrultuda çözümler kesin ve net bilgiye dayanmalıdır. Sağlık kurumlarının web tabanlı olarak yönetilecek olması, hem kurumlarımıza hem de hastalarımıza büyük katkılar sağlayacaktır.